Links in Europa wordt nu óók nationalistisch, 7 oktober 2016

screen-shot-2016-11-30-at-17-51-31

Een Frans boek maakt furore in Duitsland: Retour à Reims van de socioloog Didier Eribon. Het is een openhartige roman over zijn ooit communistische familie: fabrieksarbeiders in Noordoost-Frankrijk, die nu vrijwel allemaal op het Front National stemmen. Eribon (1953) is als homoseksuele intellectueel hard uit het nest gevallen, maar keert na jarenlange radiostilte terug als zijn moeder op een dag belt om te zeggen dat zijn vader overleden is. Tegelijkertijd, en bovenal, is dit een intrigerend boek over hoe linkse partijen er niet in slagen om zich de problemen van grote groepen gemarginaliseerde, angstige burgers aan te trekken – in Frankrijk en elders in de westerse wereld.

 

Eribon velt een hard oordeel over links, van de traditionele Franse Parti Socialiste en de Britse Labour Party tot ‘vernieuwde’ linkse partijen als Podemos in Spanje of zelfs Occupy Wallstreet, die de ‘andere 99 procent’ zegt te vertegenwoordigen. Hij verwijt ze allemaal dat ze in hun strijd tegen de uitwassen van de globalisering en het neoliberalisme – uitwassen die zijn familie hard treffen en moedeloos maken – alsmaar nationalistischer worden. Het valt hem op dat linkse partijen steeds vaker termen als patrie of Heimat gebruiken. Dat ze steeds meer accent leggen op de strijd van ‘het volk’ tegen de elite, oligarchen en immigranten. Maar de volgende vraag is dan: wie horen er wel en niet tot dat volk? Zo kom je in een onsmakelijke Blut-und-Boden discussie terecht die iedereen, arbeiders incluis, alleen maar verder van huis brengt.

@NRC

Leesmagazijn vertaalt Retour à Reims van Didier Eribon en Principes d’une pensée critique in het Nederlands.