Rainald Goetz – Johann Holtrop

cover-JohannHoltrop-lowres

Toen de winters nog lang en vol sneeuw, en de zomers nog heet en droog waren –

Daar stond de zwartglazen kantoormonoliet, tomeloos hoog oprijzend in de nacht, aan de rand van het plaatsje Krölpa, Krölpa aan de Unstrut, daarachter de bossen die Krölpa in het noorden begrensden, in de richting van de Warthe, daar straalde eenzaam, kwaad en rood het vuurrode firmalogo van Arrow PC boven op het dak, over de duistere reus van zwart staal en zwart glas, het rode opschrift erbovenop, nieuwbouw, net zo kapot als Duitsland zelf in die jaren, zo hysterisch koud en stompzinnig vormgegeven als de opdrachtgevers, hier achter hun bureaus, zich de wereld voorstelden, omdat ze zelf zo waren, gedreven door hebzucht, de hebzucht –

De ondergang van een manager. JOHANN HOLTROP is het verhaal van een manager in Duitsland in het eerste decennium van deze eeuw.

De charismatische, snelle, succesvolle directeur dr. Johann Holtrop, 48 jaar, zwaait sinds drie jaar de scepter over 80.000 medewerkers, met een wereldwijde jaaromzet van bijna 20 miljard euro. Vanuit de booming business aan het einde van de jaren negentig is hij nog heel goed in de nieuwe, turbulente, economisch moeilijke tijden terecht gekomen.

Het verhaal begint in november 2001 en vertelt in drie delen hoe in de loop van dat decennium, gehinderd door een groeiende minachting voor de wereld, verachting van arbeid, van mensen, van het hier en nu en van het recht, heel langzaam en voor Holtrop zelf nooit echt duidelijk waarneembaar, vanuit grootheidswaanzin een algehele neergang plaatsvindt tot in een zakelijk vacuüm, een persoonlijke drama en het maatschappelijke niets, even peilloos diep en onomkeerbaar als zijn vroegere opmars onstuitbaar, glorieus en abrupt geweest was.

Dit was uw leven, Johann Holtrop! Wat hebt u daarop te zeggen?

Rainald Goetz

Rainald Goetz is afgestudeerd in de geschiedenis en de geneeskunde, maar heeft uiteindelijk voor het auteursvak gekozen. Als schrijver brak hij door met zijn optreden bij de Ingeborg-Bachmann Preis, een live op televisie uitgezonden wedstrijd waarin schrijvers prozateksten voordroegen. Rainald, in 1983 nog een geblondeerde punker, las zijn werk daar op energieke wijze voor. Halverwege zijn relaas over de perceptie en verbeelding van de werkelijkheid in de literatuur haalde hij een scheermesje tevoorschijn, veegde zijn haar uit zijn gezicht, zei: “Ich schneide ein Loch in meinen Kopf”, en verwondde zijn eigen voorhoofd. Terwijl het bloed via zijn neus over zijn papieren druppelde, bleef hij doorlezen.

Goetz’ andere werken doorbreken eveneens de grens tussen fictie en werkelijkheid. In zijn roman Rave, die over de Duitse technocultuur gaat, volgt de vorm van de tekst de vorm van de muziek, terwijl de personages, overstemd door stampende baslijnen, oppervlakkige gesprekken voeren. De hoofdpersoon van zijn meest recente werk,Johann Holtrop, wordt gezien als een representatie van de Duitse topmanager Thomas Middelhoff. Goetz legt zelf echter uit dat hij in zijn boek een publieke functie beschrijft en geen persoon. Johann Holtrop zou iedere hebzuchtige, machtswellustige manager kunnen zijn. Zo bekeken is het boek geen verhaal over een paar jaar uit het leven van Holtrop, maar een verhandeling over macht an sich.

Leesmagazijn geeft in Juni 2014 Johann Holtrop van Rainald Goetz uit (Suhrkamp Verlag, 2012, vertaling Willy Hemelrijk) en heeft in 2013 het interview over Johann Holtrop Woede is Energie uitgegeven (van Ijoma Mangold & Moritz von Uslar).

Rainald Goetz