274 p | leesmagazijn.shop
‘Streeck is een van de scherpste criticasters van het Europese monetaire integratieproject en heeft een prachtige maar ook zeer sombere analyse geschreven over de levensvatbaarheid van onze democratieën in een context van ontketend kapitalisme. Zijn Gekochte tijd is wat mij betreft een van de beste, meest diepgravende boeken over de crisis waarin we ons sinds 2008 (maar eigenlijk al veel langer) in bevinden.’, Ewald Engelen.
Heeft het kapitalisme zijn beste tijd gehad? In dit boek legt de Duitse socioloog Wolfgang Streeck nauwgezet de diepere oorzaken bloot van de financiële crisis. Streeck plaatst de grootste crisis die het naoorlogse kapitalisme heeft gehad in historisch perspectief en legt in heldere bewoordingen uit hoe het zo ver heeft kunnen komen. Volgens zijn baanbrekende en actuele analyse is de crisis het gevolg van jarenlang neoliberaal beleid, ingezet in de jaren zeventig en daarna steeds verder uitgebreid, dat ervoor heeft gezorgd dat de schuldenlast van staten en privéhuishoudens in de westerse wereld enorm is opgelopen. Daardoor is ook het huwelijk tussen kapitalisme en democratie steeds verder onder druk komen te staan. Gekochte tijd schetst een verontrustend beeld van de toestand van de kapitalistische economie, die weleens niet langer in staat zou kunnen zijn om de tijd te kopen die ze nodig heeft om zichzelf in stand te kunnen houden.
Ewald Engelen ging in gesprek met Wolfgang Streeck, Gekochte Tijd. De uitgestelde crisis van het democratisch kapitalisme schetst de Duitse socioloog Wolfgang Streeck een somber beeld van het kapitalisme zoals we het jarenlang hebben gekend. De huidige financiële crisis, de grootste sinds de Tweede Wereldoorlog, zou weleens zo diep kunnen zijn dat het kopen van meer tijd niet langer voor uitstel kan zorgen. Met verontrustende gevolgen voor de samenleving en de democratie. Hoe heeft het zo ver kunnen komen en wat kunnen we eraan doen?
Vertaling Willy Hemelrijk.
Wolfgang Streeck spreekt Maagdenhuis bezetters toe.
Wolgang Streeck is emeritus directeur van het Max Planck Instituut voor Sociale Wetenschap in Keulen en professor in de sociologie aan de Universiteit van Keulen. Hij bekleedde talloze gasthoogleraarschappen en wordt geroemd om zijn vermogen economische kennis te vertalen voor een breder publiek.
Quotes
‘In zijn analyse vallen alle stukjes op hun plaats. Van de zeer hoge inflatie in de jaren zeventig, via de snel oplopende staatsschulden in de jaren tachtig, naar de financialisering en daarmee samenhangende groei van de private schulden in de jaren negentig: telkens weer werden sociale conflicten afgekocht met monetaire kunstgrepen. Sociale vrede op krediet.’ Koen Haegens – De Groene
‘Met beide benen staand in de traditie van de Frankfurter Schule, neemt Wolfgang Streek in Gekochte Tijd de draad op waar hij eind jaren zeventig was blijven liggen. Streeck laat in dit boek indringend zien hoe de huidige crisis zijn wortels heeft in de fundamentele spanning tussen nationale democratie aan de ene kant en mondialiserend kapitalisme aan de andere. Economische vrijheid en democratische soevereiniteit kunnen volgens Streeck ten principale niet gelijktijdig worden gerealiseerd. Met stijgende staatsschulden (in de jaren tachtig) en oplopende private schulden (in de jaren negentig) hebben de Europese en Noordamerikaanse overheden dertig jaar lang alleen maar tijd gekocht om de definitieve maatschappelijke confrontatie tussen economie en democratie uit te stellen. Met de grote kladderedatsj van 2008 is de dags des oordeels echter nakende. En Streeck laat er geen twijfel over bestaan dat het onze democratie is die het loodje zal leggen. Gekochte Tijd is geen vrolijk boek. Het is wel een uitermate eerlijk boek. En verplichte lectuur voor iedereen die zich wanhopig afvraagt wat er de afgelopen dertig jaar in hemelsnaam is gebeurd met onze dromen van toenemende welvaart, afnemende ongelijkheden en voortschrijdende emancipatie.’ Ewald Engelen over Gekochte Tijd
Streeck: „Decennialang hebben westerse politici geprobeerd die clash af te wenden. Elke keer vonden ze een oplossing die even werkte, maar het probleem uiteindelijk groter maakte. Nu zijn we op een punt beland, waarop er eigenlijk geen oplossingen meer zijn. Alleen nog stoplapjes. Dat is wat je in Griekenland ziet.” ‘Niemand heeft een idee. Dat is het engste’. Caroline de Gruyter, NRC, 3-4-15
“Eigenlijk zou men moeten kijken of de euro in deze vorm wel noodzakelijk is. In mijn boek stel ik voor elke lidstaat een zekere mate van eigen monetaire soevereiniteit terug te geven, met een eigen munt. Je zou ook meerdere landen één munt kunnen laten delen. Nederland, België en Luxemburg zouden bijvoorbeeld samen één munt kunnen invoeren. Die verschillende valuta zouden dan, binnen een bepaalde bandbreedte, gekoppeld moeten zijn aan de euro. Dan kan bijvoorbeeld Griekenland toch de eigen munt devalueren. Een soort halve Grexit dus.” Albert Jan Swart, DFT, 2-4-15
“Flexibilisering werd lange tijd neergezet als modern ideaal. Wolfgang Streeck, voormalig directeur van het Max Planckinstituut in Keulen beschrijft dat mooi in zijn boek Gekochte tijd. ‘Politici en werkgevers’ schrijft hij, ‘wisten het onderscheid te verdoezelen tussen zelfgekozen en gedwongen mobiliteit, tussen vrije beroepen en geen vaste baan hebben, tussen opzeggen en ontslagen worden.’
Flexibilisering is een perfect gekozen term: het tegenovergestelde van flexibel is immers star, bekrompen, conservatief, onbeweeglijk. En wie wil dat nou zijn? Bovendien zijn succesvolle zzp-ers ook onderdeel van de flexibele arbeidsmarkt – en wie wil er nou niet lekker vanuit huis of met je laptop in het café op je eigen tijden en een door jouzelf vastgesteld tarief werken?
Zoals Streeck al zei: het begrip flexibilisering verhult het verschil tussen zelfgekozen en gedwongen mobiliteit, tussen vrije beroepen en geen vaste baan hebben, tussen zelf bepalen wanneer en hoe je werkt of als oproepkracht ’s ochtends horen of je s avonds moet werken. En anders je werk kwijt zijn. Kortom, het verhult wie er aan het stuur zit.” Mirjam de Rijk, Alles flex?
Fragment GekochteTijd-inkijken
Lezing april 2015